Wraz z nowelizacją ustawy o CIT, obowiązującą od 1 stycznia 2021 r., niektóre spółki jawne uzyskały status podatnika podatku dochodowego. W głównej mierze chodzi o te spółki jawne, w których wspólnikami są nie tylko osoby fizyczne i nie złożą oświadczenia lub aktualizacji oświadczenia CIT-15J.

Jeśli spółka nie chce stać się podatnikiem CIT, to nie powinna bagatelizować obowiązku złożenia oświadczenia CIT-15J z załącznikami CIT/JW, gdyż gdy raz stanie się podatnikiem CIT, już nim zostanie, bez względu na późniejsze zmiany w składzie osobowym wspólników. Będzie ona podatnikiem podatku dochodowego do aż do czasu jej likwidacji lub wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego na podstawie art. 1 ust. 5 ustawy o CIT.

Orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 12 maja 2022 r. wstrząsnęło przepisami podatkowymi dotyczącymi spółek jawnych. Jeżeli wykładnia sądu będzie powielana w kolejnych orzeczeniach, może to oznaczać koniec obowiązujących norm dotyczących opodatkowania spółki jawnej.

Wyrok WSA dotyczył przypadku spółki jawnej powstałej z przekształcenia innego podmiotu, w której wspólnikami są nie tylko osoby fizyczne. Co do zasady taka spółka jest podatnikiem CIT, jeżeli nie złożą na czas odpowiedniego zawiadomienia do Naczelnika Urzędu Skarbowego. W tym przypadku WSA orzekł, iż przepisy dotyczące zawiadomienia były wadliwe.

Problematyka dotyczy w głównej mierze tego, że jeśli Naczelny Sąd Administracyjny przychylnie podejdzie do wykładni WSA w Krakowie, to może się okazać, iż część spółek jawnych nie stała się podatnikiem CIT, a co za tym idzie, niepotrzebnie opłacali podatek. Powstaje zatem pytanie, kto powinien był płacić podatek, jeśli spółka jawna nie stała się podatnikiem CIT. Ministerstwo Finansów podczas nowelizacji przepisów o Polskim Ładzie przyznało się do legislacyjnego błędu i przepisy zmieniono.

Kolejny problem związany jest z samym zawiadomieniem. Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do KRS i od tego czasu zaczyna się jej rok obrotowy. Spółka aby nie stać się podatnikiem CIT musi złożyć oświadczenie na formularzu CIT-15J, które można złożyć w trzech przypadkach:

1) przed rozpoczęciem każdego kolejnego roku obrotowego;

2) gdy nastąpiła zmiana w składzie wspólników konieczna jest aktualizacja (termin 14 dni od dnia zaistnienia zmian osobowych);

3) w przypadku powstania nowej spółki, np. poprzez przekształcenie jednej spółki w spółkę jawną (termin 14 dni od zarejestrowania spółki jawnej).